Đảm bảo tính đồng bộ giữa Luật Lưu trữ (sửa đổi) với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

Chiều 14/03, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh chủ trì Hội đồng thẩm định dự án Luật Lưu trữ (sửa đổi).

Luật Lưu trữ được thông qua bởi Quốc hội khóa XIII tại kỳ họp tứ 2 ngày 11/11/2011, có hiệu lực từ ngày 01/07/2012. Luật cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo hành lang pháp lý cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về lưu trữ của Bộ Nội vụ cùng các bộ, ngành, địa phương; hệ thống tổ chức lưu trữ các cấp, lưu trữ cơ quan và người làm lưu trữ từng bước được kiện toàn, cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; cơ sở vật chất và kinh phí dành cho lưu trữ được quan tâm đầu tư; tài liệu lưu trữ bảo quản tại các Trung tâm Lưu trữ quốc gia, Trung tâm lưu trữ lịch sử ở địa phương và Lưu trữ cơ quan cơ bản đã được chỉnh lý, xác định giá trị, bảo vệ, bảo quản an toàn, sử dụng có hiệu quả phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Tuy nhiên, sau hơn 10 năm thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Lưu trữ 2011 cũng đã bộc lộ những bất cập, hạn chế, một số quy định đã không còn phù hợp với tình hình thực tiễn, đặc biệt trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đưa ra các chủ trương, chính sách về đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để tăng cường hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước.

Toàn cảnh cuộc họp.

Sửa đổi Luật Lưu trữ đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, toàn diện và hội nhập quốc tế
Báo cáo tại Hội đồng đã thẳng thắn nêu ra hai hạn chế cụ thể của Luật Lưu trữ 2011 trong bối cảnh hiện nay:
Thứ nhất, sau khi có Luật Lưu trữ 2011, Đảng đã có nhiều chủ trương, chính sách mới về đẩy mạnh ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, toàn diện và hội nhập quốc tế; đồng thời, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chương trình, đề án, chiến lược thực hiện chủ trương này của Đảng, trong đó có lĩnh vực lưu trữ. Trong quá trình triển khai thực hiện có những vấn đề đã được thực tiễn kiểm nghiệm, khẳng định tính hiệu quả cần được tổng hợp, khai quát và luật hóa, tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho xây dựng nền lưu trữ hiện đại, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về lưu trữ.
Thứ hai, nhiều vấn đề Luật Lưu trữ 2011 chưa quy định hoặc đã quy định nhưng chưa cụ thể, gây khó khăn trong quá trình thực hiện, cụ thể: vấn đề về quản lý tài liệu lưu trữ; vấn đề về quản lý tài liệu lưu trữ điện tử đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa nền hành chính, hội nhập quốc tế, phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số; vấn đề về lưu trữ tư; vấn đề về quản lý hoạt động dịch vụ lưu trữ.
Có thể thấy, việc xây dựng, ban hành Luật Lưu trữ (sửa đổi) là cần thiết nhằm thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về đẩy mạnh ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, toàn diện và hội nhập quốc tế, đổi mới hoạt động quản lý và thực hiện các nghiệp vụ về lưu trữ, khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn công tác lưu trữ hiện nay.

Cục trưởng Cục Văn thư và lưu trữ nhà nước Đặng Thanh Tùng báo cáo tại buổi họp.

Bổ sung nhiều nội dung trong Luật Lưu trữ (sửa đổi)
Liên quan tới thẩm quyền quản lý tài liệu lưu trữ, dự thảo đã bổ sung các quy định về thẩm quyền quản lý tài liệu Phông lưu trữ quốc gia Việt Nam theo hướng phân định rõ thẩm quyền quản lý cơ sở dữ liệu tài liệu lưu trữ; tài liệu Phông lưu trữ Đảng Cộng sản Việt Nam và Phông lưu trữ Nhà nước Việt Nam giữa cơ quan có thẩm quyền của Đảng và cơ quan quản lý nhà nước về lưu trữ; phân cấp quản lý tài liệu lưu trữ giữa cơ quan lưu trữ của Nhà nước ở trung ương và địa phương; thẩm quyền quản lý tài liệu các ngành Quốc phòng, Công an, Ngoại giao và thẩm quyền quản lý tài liệu lưu trữ cấp xã.
Bên cạnh đó, dự thảo làm rõ giá trị pháp lý của tài liệu lưu trữ điện tử, giá trị của bản chính, bản số hóa tài liệu lưu trữ trong việc quản lý và thực hiện các giao dịch điện tử; quy định những yêu cầu của Hệ thống quản lý tài liệu lưu trữ điện tử, Kho lưu trữ số; thực hiện nghiệp vụ về thu thập, bảo quản, sử dụng tài liệu lưu trữ điện tử.
Dự thảo cũng quy định giá trị của tài liệu lưu trữ tư; trách nhiệm của Nhà nước, quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu trong việc quản lý, sử dụng tài liệu lưu trữ tư; thành lập, tổ chức lại, giải thể và hoạt động của tổ chức lưu trữ tư.
Ngoài ra, dự thảo còn quy định hai hoạt động dịch vụ lưu trữ (gồm kinh doanh bảo quản tài liệu lưu trữ và kinh doanh Kho lưu trữ số) phải đăng ký ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Dự thảo cũng quy định về điều kiện để tổ chức, cá nhân được tham gia hoạt động dịch vụ lưu trữ; quy định thẩm quyền cấp và đối tượng được cấp Chứng chỉ hành nghề lưu trữ. 
Đảm bảo tính đồng bộ với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật chung

Tại buổi họp, các đại biểu tham gia Hội đồng thẩm định đã thảo luận, cho ý kiến về dự thảo Luật Lưu trữ (sửa đổi).

Các đại biểu phát biểu tại buổi họp
 

Phát biểu tại buổi làm việc, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đánh giá, dự thảo Luật đảm bảo tính hợp hiến, phù hợp với các điều ước quốc tế về lĩnh vực lưu trữ, tuy nhiên cần rà soát kỹ càng thêm để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với hệ thống văn bản quy phạm pháp luật chung, đặc biệt các văn bản liên quan tới lưu trữ. Đồng thời, Thứ trưởng góp ý cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát, bổ sung để làm rõ thêm các thuật ngữ chuyên ngành được sử dụng trong dự thảo giúp dự thảo cụ thể, rõ ràng hơn. 

Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh kết luận phiên họp