Bộ Y tế sẽ sửa đổi quy định gì để hoạt động công tác xã hội bệnh viện thực sự hiệu quả?

Hoạt động CTXH trong bệnh viện góp phần quan trọng giúp nâng cao chất lượng của cơ sở khám, chữa bệnh

Tại hội thảo Nâng cao hiệu quả hoạt động công tác xã hội (CTXH) trong bệnh viện và lấy ý kiến dự thảo sửa đổi Thông tư 43/2015/TT-BYT ngày 26/11/2015 của Bộ Y tế quy định nhiệm vụ và hình thức tổ chức thực hiện nhiệm vụ CTXH của bệnh viện do Bộ Y tế tổ chức hôm nay 14/11, GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định: Bộ Y tế đánh giá cao hoạt động CTXH trong bệnh viện thời gian qua đã có nhiều thành tựu.

"Từ việc đặt nền móng, phát triển hệ thống các phòng/bộ phận CTXH trong cơ sở khám, chữa bệnh, số lượng nhân viên thực hiện CTXH trong cơ sở khám, chữa bệnh và mạng lưới gia tăng nhanh chóng đi kèm với chất lượng đang dần trở nên chuyên nghiệp hơn, mô hình hoạt động sáng tạo hơn, hỗ trợ và đồng hành tích cực cùng người bệnh, gia đình người bệnh giúp giảm đi những khó khăn người bệnh gặp phải trong quá trình khám, chữa bệnh, đã được xã hội và nhân dân tin tưởng, ghi nhận"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.

Hiện nay 100% các bệnh viện tuyến trung ương, 97% bệnh viện tuyến tỉnh và gần 90% bệnh viện tuyến, quận huyện đã thành lập Phòng/tổ CTXH. Toàn quốc có 1.605 nhân viên CTXH chuyên trách và hơn 6.000 cộng tác viên công tác xã hội.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, trong những năm qua, hoạt động CTXH trong bệnh viện đóng góp một phần quan trọng giúp nâng cao chất lượng của cơ sở khám, chữa bệnh, là cầu nối tình nghĩa giữa bệnh viện, y bác sĩ, nhân viên y tế của bệnh viện với người bệnh, người nhà người bệnh, đã giúp giải quyết nhiều vướng mắc tâm lý – xã hội của người bệnh cả về tinh thần và vật chất, góp phần mang đến cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế tốt hơn cho người bệnh;

Đồng thời độ ngũ này cũng góp phần tuyên truyền giúp người bệnh có đầy đủ thông tin về dịch vụ khám, chữa bệnh để người bệnh, người nhà người bệnh tự tin lựa chọn những phương án tốt nhất.

Những bất cập từ thực tiễn hoạt động CTXH trong bệnh viện

Tuy nhiên, sau một thời gian thực hiện, Thông tư 43/2015/TT-BYT đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Theo PGS.TS Nguyễn Tuấn Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ tổ chức cán bộ, Bộ Y tế cho hay, hoạt động CTXH của các bệnh viện còn gặp nhiều khó khăn về nhân lực, tài chính, cung cấp dịch vụ CTXH theo Thông tư 43 của Bộ Y tế để giúp người bệnh giảm bớt gánh nặng bệnh tật.

Trong Thông tư 43, nhiều nhiệm vụ chung chung, chồng chéo, vượt quyền hạn của nhân viên khiến việc triển khai các hoạt động trong thực tế gặp nhiều khó khăn.

Nguồn nhân lực CTXH của các bệnh viện còn hạn chế về số lượng và chất lượng, nhất là về trình độ chuyên môn CTXH. Sự phối hợp và sự tham gia của nhân lực CTXH vào hoạt động CTXH trong một số bệnh viện chưa chặt chẽ.

Đa số các Phòng/Tổ CTXH của các bệnh viện có nguồn nhân lực CTXH nhưng còn hạn chế về số lượng và chất lượng so với chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó nguồn nhân lực làm CTXH chủ yếu là các nhân viên y tế hoặc từ các chuyên ngành khác.

"Gần 90% những người làm CTXH là ở các vị trí, chức danh khác như bác sĩ, điều dưỡng..., có kiến thức chuyên môn về y tế, nhưng lại thiếu kiến thức về công tác xã hội, ví dụ kỹ năng hỗ trợ tư vấn tâm lý cho các đối tượng yếu thế thì lại thiếu" – PGS.TS Nguyễn Tuấn Hưng cho biết.

Sửa đổi quy định về CTXH trong bệnh viện như thế nào?

PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Phó Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế thẳng thắn cho rằng một số văn bản pháp quy, chính sách, cơ chế cho hoạt động CTXH trong bệnh viện còn chưa đầy đủ. Hiện chưa có chương trình đào tạo nhân viên CTXH làm việc trong bệnh viện cũng chưa có chuẩn năng lực nhân viên CTXH trong cơ sở khám, chữa bệnh.

Rất ít bệnh viện có nguồn kinh phí từ nguồn ngân sách bệnh viện để thực hiện các nhiệm vụ CTXH, mà hầu hết từ các nhà tài trợ, nhà hảo tâm. Thông tư 43 chưa đề cập về việc sử dụng kinh phí theo quy định chung pháp luật của Nhà nước và quy định của đơn vị. Chế độ đãi ngộ đối với nhân viên CTXH trong BV chưa phù hợp.

Để hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, hướng dẫn các cơ sở y tế thực hiện tốt CTXH, Bộ Y tế đã chỉ đạo Cục Quản lý Khám, chữa bệnh nghiên cứu, khảo sát, lấy ý kiến việc sửa đổi Thông tư số 43 nhằm phát huy thế mạnh, khắc phục những bất cập để hỗ trợ tốt hơn cho người bệnh

Cục trưởng Lương Ngọc Khuê thông tin: Một khảo sát của Bộ Y tế liên quan đến đề xuất của các đơn vị về việc sửa đổi Thông tư 43 của Bộ Y tế cho thấy có đến 70,6 đơn vị đề xuất sửa đổi Thông tư này. Tỷ lệ mong muốn sửa đổi cao hơn ở các bệnh viện có quy mô lớn (bệnh viện tuyến trung ương, tuyến tỉnh, thành phố và các bệnh viện chuyên khoa).

Một trong những đề xuất đó là mô hình tổ CTXH không nên quy định như trong Thông tư 43 là thuộc Khoa Khám bệnh hoặc Phòng Điều dưỡng hoặc Phòng Kế hoạch Tổng hợp của bệnh viện.

Có những ý kiến cho rằng khi sửa Thông tư 43 cần đề cập rõ nhiệm vụ của mạng lưới cộng tác viên CTXH trong bệnh viện. Có như vậy ban giám đốc bệnh viện mới có cơ sở để phân công nhiệm vụ cho mạng lưới cộng tác viên CTXH...

Trong số các giải pháp được đưa ra, PGS.TS Lương Ngọc Khuê cho rằng cần thiết nhất là sớm hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật và hướng dẫn về CTXH. Đẩy mạnh công tác đào tạo, tập huấn, chỉ đạo tuyến, nghiên cứu khoa học về CTXH trong bệnh viện.

Bên cạnh đó xây dựng chuẩn năng lực và tăng cường đào tạo chuyên ngành CTXH trong cơ sở khám, chữa bệnh, tiến tới từng bước triển khai các hoạt động về CTXH lâm sàng trong bệnh viện theo mô hình của các nước phát triển.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn thông tin: Giai đoạn 2021 - 2030, Bộ Y tế đã giao nhiệm vụ cho hệ thống khám, chữa bệnh nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động CTXH trong bệnh viện, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật;

Hướng dẫn các cơ sở khám, chữa bệnh thực hiện hoạt động CTXH ngày càng chuyên nghiệp, hiện đại hơn, tiếp thu kinh nghiệm từ các nước tiên tiến, áp dụng công nghệ, xây dựng và áp dụng các quy trình quản lý, quy trình chuyên môn của hoạt động CTXH để mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người bệnh, quan tâm và giúp đỡ nhiều hơn đến một số nhóm đối tượng đặc thù (như trẻ em, phụ nữ bị bạo lực, xâm hại; người khuyết tật, người có vấn đề sức khỏe tâm thần; người bị bệnh ung thư…);

Xây dựng quy chế phối hợp liên ngành trong thực hiện các quy trình trợ giúp một số nhóm đối tượng đặc thù được thăm khám, điều trị tại bệnh viện và được theo dõi, hỗ trợ khi trở về gia đình, cộng đồng.