Phòng khám vệ tinh tại xã Hoàn Sơn - niềm tin cho người dân vào năng lực của y tế cơ sở

Các bác sĩ tuyến trên hỗ trợ chuyên môn ở Phòng khám vệ tinh nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ, nhân viên y tế.

Hoàn Sơn là một xã công nghiệp với khoảng 12,5 nghìn người, dân cư tương đối tập trung, khoảng cách từ hộ gia đình đến trạm y tế khoảng 1 km, việc quản lý dân số và triển  khai các dịch vụ y tế thuận lợi. Tuy nhiên, những năm qua, số bệnh nhân đến khám rất thấp. Y sỹ Phạm Thị Thu Hà, Trạm trưởng Trạm Y tế xã cho biết: Trạm gần dân nhưng cũng rất gần Trung tâm Y tế thành phố Từ Sơn và huyện Tiên Du và các phòng khám đa khoa tư nhân với đầy đủ trang thiết bị y tế hiện đại. Trong hơn 2 năm chống dịch COVID-19 vừa qua, tập thể, cán bộ nhân viên tại trạm chủ yếu thực hiện các nhiệm vụ y tế dự phòng. Tại trạm y tế xã Hoàn Sơn, máy siêu âm được cho là phát huy khá tốt hiệu quả cũng chỉ thực hiện từ vài ca đến khoảng chục ca mỗi tháng, chủ yếu là siêu âm quản lý thai nghén cho thai phụ.  

Thuận lợi lớn nhất đối với Trạm Y tế xã Hoàn Sơn khi triển khai phòng khám vệ tinh là người dân được tiếp cận dịch vụ khám bệnh chất lượng với sự tham gia của các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh ở 2 chuyên khoa Ung bướu và Nội. Đơn vị đã và đang tiếp tục cử nhân viên đi đào tạo chuyên môn về xét nghiệm, điện tim, mắt và răng - hàm - mặt. Tuy nhiên, do trang thiết bị còn sơ sài, ngoài hệ thống máy siêu âm đen trắng đã cũ, các kỹ thuật cận lâm sàng chẩn đoán khác không được triển khai do không có trang thiết bị, nên lượng bệnh nhân đến Trạm khám bệnh khi triển khai mô hình trạm y tế vệ tinh có tăng nhưng không đột biến. Có lẽ đây là khó khăn lớn nhất mà việc triển khai mô hình này gặp phải.

Phòng khám vệ tinh tại Trạm Y tế xã Hoàn Sơn hoạt động trên nguyên tắc: Phòng khám bệnh, chữa bệnh do bác sỹ tuyến trên về thực hiện tư vấn, khám bệnh, kê đơn thuốc song song cùng với công tác khám bệnh của Trạm Y tế. Bác sỹ khám bệnh ngoài nhiệm vụ thăm khám, kê đơn và thực hiện truyền thông, tư vấn, phổ biến các kiến thức bảo vệ sức khỏe, phòng, chống dịch bệnh tại cộng đồng.

Quan trọng hơn là khi phòng khám vệ tinh đặt tại trạm y tế sẽ tạo được niềm tin cho người dân vào năng lực của y tế cơ sở. Lâu dần hình thành thói quen mỗi khi có bệnh người dân sẽ đến các trạm y tế để khám bệnh, không còn đổ xô lên tuyến trên gây quá tải cho các bệnh viện. 

Bác sĩ Nguyễn Trường Văn, Phó Trưởng khoa Nội tiết - Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết, 2 chuyên khoa Ung bướu và hệ Nội được Bệnh viện Đa khoa tỉnh cử luân phiên làm việc tại Trạm Y tế xã Hoàn Sơn trong 3 tháng vào các ngày thứ 2 và thứ 6 hằng tuần. Các ngày còn lại trong tuần, các bác sĩ Trung tâm Y tế huyện Tiên Du thực hiện khám bệnh cho người dân có nhu cầu. Các bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa tỉnh được cử hỗ trợ chuyên môn cho Trạm Y tế xã Hoàn Sơn đều có trình độ chuyên môn sau Đại học, có nhiều kinh nghiệm khám bệnh, chữa bệnh. Bác sĩ Văn cho biết, trường hợp có bệnh nhân điển hình về mặt bệnh nào đó hoặc khi đồng nghiệp tại trạm cần hỗ trợ chuyên môn anh sẽ trao đổi, hướng dẫn trực tiếp.

Bác sĩ CKI Nguyễn Đức Hoàn, khoa Hoá chất - Chăm sóc giảm nhẹ, Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh - người đã hỗ trợ khám 3 buổi vào các ngày thứ 6 về chuyên khoa Ung bướu tại trạm với tổng số khoảng 30 bệnh nhân, trong đó tư vấn và giới thiệu chuyển tuyến để chẩn đoán xác định cho vài ca. Theo bác sĩ Hoàn, vì triệu chứng bệnh nhân ung thư giai đoạn đầu rất mơ hồ nên bác sĩ phải khai thác tiền sử của bệnh nhân rất kỹ, kể cả những triệu chứng nhỏ, bệnh nhân không để ý và việc hướng dẫn chuyên môn cho đồng nghiệp tuyến dưới thường được thực hiện trên bệnh nhân cụ thể.

Trước những khó khăn, thách thức mà các trạm y tế xã, phường đã và đang gặp phải, Đề án “Tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, nâng cao năng lực chuyên môn y tế xã, phường giai đoạn 2019-2025” được triển khai trong thời gian tới dự kiến sẽ đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân, giúp người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng, tiến tới sự công bằng trong  công tác chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân. 

Sở Y tế Bắc Ninh sẽ chỉ định các bệnh viện có trách nhiệm cử cán bộ đi đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, khám, chữa bệnh tại các trạm y tế xã, phường. Chỉ định các đơn vị  tiếp nhận cán bộ đi đào tạo, chuyển giao kỹ thuật khám, chữa bệnh tại trạm y tế xã, phường. Xây dựng danh mục kỹ thuật, gói kỹ thuật thuộc 22 chuyên khoa, chuyên ngành có người bệnh khám, chữa bệnh ở tuyến xã, phường.

Mô hình phòng khám vệ tinh hướng đến mục tiêu cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện, cho cộng đồng, sàng lọc phát hiện sớm bệnh tật và khám bệnh, chữa bệnh, góp phần tăng cường chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu và giảm quá tải bệnh viện. Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh tại trạm y tế cấp xã; tập trung đào tạo, chuyển giao kỹ thuật để bổ sung danh mục kỹ thuật, phạm vi hoạt động chuyên môn cho người hành nghề tại các trạm y tế xã, ưu tiên quản lý bệnh không lây nhiễm; tăng cường cán bộ từ tuyến trên, xây dựng mạng lưới trạm y tế xã tiếp nhận kỹ thuật chuyển giao từ cơ sở y tế tuyến trên về khám, chữa bệnh, đào tạo, chuyển giao kỹ thuật để nâng cao chất lượng…

Qua thời gian đầu thực hiện, số bệnh nhân đến khám tăng nhưng chưa đột biến, do đó, cần có thêm thời gian để đánh giá đầy đủ hiệu quả, những thuận lợi và cả khó khăn trong quá trình triển khai mô hình phòng khám vệ tinh, song chắc chắn những kinh nghiệm từ mô hình này sẽ là tiền đề giúp ngành Y tế có giải pháp phù hợp trong nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh của y tế cơ sở.