Nhiều khó khăn trong công tác Y tế trường học

Y tế học đường có 4 nhiệm vụ: Thực hiện công tác vệ sinh trường học, khám chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho học sinh, triển khai các chương trình phòng, chống bệnh tật và tai nạn thương tích trong trường học, giáo dục sức khoẻ trường học. Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, trong năm học 2019-2020 toàn tỉnh có hơn 500 trường học từ cấp Mầm non đến THPT với tổng số hơn 340 nghìn học sinh. Trung tâm Y tế các huyện, thị xã, thành phố đã thực hiện 250 lượt truyền thông trực tiếp phòng, chống dịch COVID-19, phòng, chống dịch mùa hè tại các trường học. Cũng trong năm học 2019-2020, do tình hình dịch COVID-19 diễn biến dài và phức tạp, hoạt động truyền thông về phòng, chống bệnh tật học đường bị ảnh hưởng do thực hiện giãn cách xã hội.

Hoạt động kiểm tra, giám sát y tế trường học được thực hiện ở 100% trường học, tuy nhiên, chỉ có 375 trường tổ chức khám sức khoẻ cho học sinh với tổng số gần 218 nghìn em. Thông qua việc giám sát yếu tố vệ sinh, công tác phòng, chống dịch, cơ quan chuyên môn ghi nhận: Đại đa số các trường do điều kiện cơ sở vật chất khó khăn, không có phòng Y tế riêng mà thường ghép chung với các phòng Đoàn, Đội. Tại một số trường học, hệ thống chiếu sáng mắc cao hơn quạt trần nên khi quạt quay gây nên ánh sáng bị dao động khiến học sinh nhanh mỏi mắt; bàn ghế cùng một kích cỡ nên có đến khoảng 50% số học sinh ngồi không phù hợp với kích thước bàn ghế (25% cao hơn, 25% thấp hơn); phòng học không bảo đảm diện tích theo quy định; một số trường khu vực nhà vệ sinh xuống cấp, các trang thiết bị (như: Cân, thước đo chiều cao, bộ nẹp, băng ép, bông gạc phục vụ sơ cấp cứu), hồ sơ sổ sách chưa đầy đủ.

Thực hiện tốt công tác khám sức khoẻ giúp phát hiện kịp thời các bệnh của học sinh

Kết quả khám sức khoẻ học sinh ở gần 218 nghìn học sinh năm học 2019-2020 phát hiện gần 14 nghìn trường hợp có tật khúc xạ (chiếm hơn 6,4%), có 6 trường hợp được phát hiện cong vẹo cột sống; 3.646 trường hợp thừa cân béo phì và có tới hơn 47,9 nghìn em mắc bệnh răng miệng; hơn 10,4 nghìn trường hợp mắc các bệnh khác… Để thực hiện công tác y tế trường học, có 2 cán bộ y tế trường học tuyến tỉnh, 8 cán bộ tuyến huyện và 126 cán bộ phụ trách công tác y tế trường học tuyến xã.

Theo phân tích của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, công tác y tế trường học trong thời gian qua nhiều khó khăn hơn là thuận lợi ở cả công tác chỉ đạo điều hành lẫn việc tổ chức thực hiện. Cục Quản lý môi trường Y tế/Bộ Y tế chưa có hướng dẫn cụ thể nội dung hoạt động y tế trường học khi cán bộ Y tế trường học từ ngành Giáo dục-Đào tạo chuyển sang ngành Y tế quản lý (tại Bắc Ninh, 86/126 chuyên trách Y tế trường học chuyển từ ngành Giáo dục-Đào tạo sang ngành Y tế). Liên ngành Y tế-Giáo dục chưa ban hành được quy chế phối hợp, phân công nhiệm vụ cụ thể của từng ngành.

Do đặc thù của ngành Giáo dục-Đào tạo, học sinh sinh hoạt và học tập tại trường từ tháng 9 năm trước đến tháng 5 năm sau nên việc thanh quyết toán kinh phí hoạt động, thống kê, báo cáo có nhiều bất cập. Nhân lực thực hiện công tác y tế trường học tuyến tỉnh thiếu còn tại các Trung tâm Y tế cán bộ phải kiêm nhiệm ít nhất 2 chương trình, nhiều cán bộ chuyên trách lớn tuổi, chưa chủ động triển khai nhiệm vụ được giao, trang thiết bị phục vụ kiểm tra, giám sát thiếu và xuống cấp. Tại các trạm y tế, cán bộ chuyên trách y tế trường học ít được đào tạo, tập huấn chuyên ngành nên thiếu kinh nghiệm, hạn chế về nghiệp vụ.

Đáng nói là 100% chuyên trách y tế trường học phải kiêm nhiệm ít nhất từ 4-7 nhiệm vụ/chương trình/dự án hoặc tăng cường lên Trung tâm Y tế nên ít có thời gian tập trung vào y tế trường học; một số xã, phường, thị trấn tập trung nhiều trường học, có địa bàn có từ 4-10 trường học nên khối lượng công việc quá lớn. Nhiều trường học chưa tự chủ động trong công tác khám sức khoẻ cho học sinh vì vẫn cho rằng công tác chăm sóc sức khoẻ học sinh là việc của ngành Y tế; việc triển khai y tế trường học tại các nhà trường gặp nhiều khó khăn do hầu hết các trường không bố trí được phòng y tế riêng…

Để từng bước giải quyết những khó khăn trong công tác y tế trường học, năm học 2020-2021, ngành Y tế thực hiện nhiều giải pháp liên quan như: Tăng cường công tác tham mưu, chỉ đạo bằng việc xây dựng Quy chế, kế hoạch phối hợp liên ngành, thực hiện ký kết hợp đồng giữa ngành Y tế - Giáo dục nhằm cụ thể hoá nhiệm vụ công tác bảo vệ, giáo dục và chăm sóc sức khoẻ học sinh, sinh viên trên địa bàn. Cùng với đó, nâng cao năng lực cho hệ thống y tế trường học, tập huấn nâng cao kỹ năng công tác y tế trường học, các hoạt động truyền thông, giáo dục sức khoẻ; đồng thời đẩy mạnh quản lý, bảo vệ và chăm sóc sức khoẻ học sinh; cải thiện điều kiện làm việc, tăng cường kiểm tra, giám sát công tác y tế trường học…