Phát hiện, ngăn chặn kịp thời những hành vi lựa chọn giới tính thai nhi

Lựa chọn giới tính thai nhi là hành vi vi phạm pháp luật

Hiện nay, tỷ số giới tính khi sinh của Việt Nam vẫn ở mức rất cao, khoảng 111,5 bé trai trên 100 bé gái. Theo Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA), tỷ số giới tính khi sinh đạt  từ 104-106 bé trai trên 100 bé gái là mức tỷ số sinh đẻ "tự nhiên" bình thường.

Năm 2022, với 7.684 trẻ trai/6.365 trẻ gái được sinh ra, tỷ số giới tính khi sinh toàn tỉnh Bắc Ninh ở mức 120,7/100. Tỷ số giới tính tại tỉnh Bắc Ninh đang ở mức báo động, nếu không có những can thiệp mạnh mẽ và kịp thời như hiện nay, mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ dẫn đến những hệ lụy khó lường về trật tự xã hội, an ninh, xã hội, dẫn đến hiện tượng thiếu nữ thừa nam trong độ tuổi kết hôn, từ đó phá vỡ cấu trúc gia đình ảnh hưởng tới chất lượng dân số trong tương lai.

Một trong những nguyên nhân dẫn tới tỷ số giới tính khi sinh cao là tư tưởng "trọng nam khinh nữ" ăn sâu trong đời sống xã hội, tâm lý sính con trai. Việt Nam là một trong những quốc gia hiếm hoi trên thế giới có sự chênh lệch giới tính khi sinh ngay từ đứa con đầu tiên, tức là các cặp vợ chồng đã nghĩ đến lựa chọn giới tính khi sinh ngay ở lần sinh đầu tiên.

Với sự phát triển của khoa học, mạng xã hội như hiện nay, Chỉ cần lên mạng tìm kiếm từ khóa xác định giới tính thai nhi, chỉ chưa đầy 1 phút cho ra tới hàng trăm kết quả. Điều này cho thấy nhu cầu tìm kiếm thông tin, địa điểm, cách thức để xác định giới tính thai nhi sớm là vô cùng lớn.

Nhiều cặp vợ chồng bằng mọi cách muốn biết được giới tính thai nhi từ sớm để lựa chọn giữa lại hay loại bỏ thai. Có cầu ắt cũng có cung, những dịch vụ phát hiện giới tính thai nhi sớm nở rộ, đặc biệt tại các cơ sở y tế tư nhân như dịch vụ siêu âm. Thậm chí để "giữ khách", các bác sĩ của phòng khám tư có cách "tư vấn" cho sản phụ như là bé giống bố hay giống mẹ.

Lựa  chọn giới tính thai nhi  sẽ để lại hệ lụy cho sức khỏe người mẹ cũng như sự mất cân bằng giới tính, để lại hậu quả lâu dài cho xã hội...  Tuy nhiên đây là hành vi bị cấm và vi phạm pháp luật.

Cần chế tài đủ mạnh để xử lý hành vi lựa chọn giới tính thai nhi

Nghị quyết số 21 của Ban chấp hành Trung ương Đảng chỉ đạo tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân số gắn với xây dựng gia đình hạnh phúc. Rà soát, bổ sung các quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi, ngăn ngừa có hiệu quả việc lạm dụng khoa học - công nghệ để lựa chọn giới tính thai nhi. Đẩy mạnh công tác bình đẳng giới, vì sự tiến bộ phụ nữ.

Pháp lệnh Dân số năm 2003 đã nghiêm cấm các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức; nghiêm cấm các hành vi tuyên truyền, phổ biến hoặc đưa ra những nội dung thông tin trái với chính sách dân số.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, dù đã có những quy định của pháp luật trong việc nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi nhưng việc thực thi vào trong đời sống hàng ngày lại là vấn đề vô cùng nan giải. Cần phải có những chế tài đủ mạnh, đủ sức răn đe mới dẹp được hành vi lựa chọn giới tính thai nhi, mang lại cơ hội sống cho các thai nhi là bé gái. Bên cạnh đó, cần truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân, xóa bỏ quan niệm phải sinh bằng được con trai để có người nối dõi, nâng cao vai trò và vị thế của phụ nữ và trẻ em gái trong xã hội.

Tại Quyết định 3155/QĐ-BYT của Bộ Y tế về ban hành kế hoạch thanh tra năm 2023 mới đây cho biết, năm 2023, Bộ Y tế sẽ thực hiện 41 cuộc thanh tra, trong đó Tổng Cục Dân số sẽ thanh tra về việc thực hiện quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức, các quy định của pháp luật để đảm bảo cân bằng giới tính theo quy luật sinh sản tự nhiên.