Việt Nam chiến thắng COVID – Chấm dứt bệnh lao!

Năm 2020, Việt nam cũng không nằm ngoài các nước bị ảnh hưởng bởi COVID-19 mặc dù ảnh hưởng đó là nhỏ hơn rất nhiều so với thế giới, phát hiện bệnh lao cũng giảm đi hơn 3%. Tuy nhiên, người dân dã có ý thức rất cao về phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, có sự tương đồng giữa lao và Covid. Đồng thời, hệ thống chính trị cũng có đủ thông tin về vai trò của y tế trong phát triển kinh tế - xã hội, các biện pháp giải quyết dịch bệnh đường hô hấp. Đó chính là cơ hội để Việt Nam thực hiện chấm dứt bệnh lao.

Năm 2020 chủ đề ngày thế giới phòng chống lao đã đưa ra là “Biến hiểm hoạ COVID-19 thành cơ hội để Việt Nam chấm dứt bệnh lao”. Tiếp nối mạch này, chủ đề năm nay sẽ là: “Việt nam Chiến thắng COVID - Chấm dứt bệnh Lao”.

So với COVID-19, cơ chế lây nhiễm của bệnh lao nguy hiểm hơn nhiều vì vi khuẩn lao có thể lây truyền qua không khí với các hạt mịn có kích thước từ dưới 5 micro mét, lại có khả năng đối phó, thích nghi với những điều kiện khắc nghiệt của môi trường trong thời gian dài. Trong khi đó, COVID-19 chỉ lây khi tiếp xúc với giọt bắn trực tiếp từ người bệnh hoặc bề mặt các đồ vật qua tay tiếp xúc trực tiếp rồi đưa lên miệng mắt mũi. Bệnh lao là kẻ giết người thầm lặng. Không ai bị mắc lao mà tử vong ngay, bệnh thường kéo dài âm thầm và phát hiện muộn. Từ khi phát bệnh đến khi tử vong thì đã lây sang rất nhiều người khác. Vì vậy, phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống cho người bệnh mà còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng và giảm nhanh dịch tễ bệnh lao.

Hàng năm, cả nước phát hiện và đưa vào điều trị hơn 100.000 người mắc lao. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân được phát hiện và báo cáo mới chỉ đạt 60%, có nghĩa là có tới 40% số bệnh nhân lao chưa được phát hiện và hoặc được phát hiện nhưng chưa được báo cáo trong cộng đồng. Tỷ lệ khỏi bệnh được duy trì ở mức trên 90% với bệnh nhân lao mới, khoảng 70% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ dài hạn và 80% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ ngắn hạn. Các công nghệ mới, thuốc mới, tiếp cận mới trên thế giới đã được áp dụng hiệu quả cao tại Việt Nam, ngay cả với lao đa kháng và siêu kháng thuốc.

Trong thời gian qua, Chương trình Chống Lao Quốc gia Việt Nam đã có nhiều dấu ấn nổi bật, tiêu biểu là sự ra đời của Uỷ ban Quốc gia về Chấm dứt bệnh lao do Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam làm Chủ tịch là cam kết chính trị cao nhất từ trước đến nay. Trong năm 2020, Hội Thanh niên Phòng Chống lao, Chi hội Phụ nữ Phòng Chống lao đã được thành lập và thực hiện được một số hoạt động truyền thông lan tỏa trong cộng đồng, đây chính là những điều kiện thuận lợi, những điểm nhấn nổi bật trong Ngày Thế giới phòng, chống lao năm nay. Ngoài ra, Việt Nam đã có Chương trình Chống lao Quốc gia, với mạng lưới rộng khắp trên toàn quốc mà nòng cốt là Bệnh viện Phổi Trung ương, có Quỹ Hỗ trợ người bệnh chiến thắng bệnh lao (PASTB)…

Bên cạnh đó, các công nghệ mới, thuốc mới, tiếp cận mới trên thế giới đã được áp dụng hiệu quả cao tại Việt Nam, ngay cả với lao đa kháng và siêu kháng thuốc. Để có thể phát hiện được nhiều ca mắc lao, Dự án USAID SHIFT và Chương trình chống lao quốc gia đã triển khai chiến lược “2X” (Xquang-Xpert) vào phát hiện chủ động đạt hiệu quả cao gấp 7 lần so với phát hiện thụ động hiện nay. Chiến lược 2X đã phát hiện tích cực các ca mắc lao tại các cơ sở y tế và phát hiện chủ động ca lao và lao tiềm ẩn trong cộng đồng trên 18 huyện thuộc 7 tỉnh/thành với kết quả thu được rất khả quan, với 1.761 ca lao có bằng chứng vi khuẩn, và 3.102 ca lao tiềm ẩn được phát hiện chỉ trong 10 tháng triển khai.

Hi vọng với những biện pháp được triển khai tích cực, đồng bộ, huy động sự tham gia của đông đảo các tổ chức xã hội sẽ Chương trình đạt được mục tiêu đã đề ra: Đến năm 2030 giảm số người mắc bệnh lao trong cộng đồng xuống dưới 20/100.000 người dân và giảm số người chết do bệnh lao, để người dân Việt Nam được sống trong môi trường không còn bệnh lao!