Bài tham luận: Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình hoạt động vận tải trên địa bàn tỉnh và các khu công nghiệp tập trung tỉnh Bắc Ninh ảnh hưởng đến công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông.

1. Đặc điểm tình hình và thực trạng hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh và trong các khu công nghiệp tập trung.

Bắc Ninh là một tỉnh cửa ngõ phía Bắc của Thủ đô Hà Nội, thuộc vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ có các hệ thống giao thông thuận lợi kết nối với các tỉnh trong vùng như quốc lộ 1A nối Hà Nội - Bắc Ninh - Lạng Sơn; đường Quốc lộ 18 nối sân bay Quốc tế Nội Bài - Bắc Ninh - Hạ Long; Quốc lộ 38 nối Bắc Ninh - Hải Dương - Hải Phòng; trục đường sắt xuyên Việt chạy qua Bắc Ninh đi Lạng Sơn và Trung Quốc, là địa bàn mở gắn với phát triển của thủ đô Hà Nội, theo định hướng xây dựng các thành phố vệ tinh và sự phân bố công nghiệp của Hà Nội. Những năm qua, được sự quan tâm của Tỉnh ủy, HĐND, UBND hệ thống hạ tầng giao thông đã và đang được hoàn thiện, hiện đại đảm bảo kết nối thuận lợi giữa các tỉnh trong vùng, giữa các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh, song song với đó là những cơ chế, chính sách nhằm thu hút đầu tư đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước của Tỉnh Bắc Ninh đã tạo động lực cho sự phát triển mạnh mẽ về kinh tế- xã hội, tốc độ lấp đầy các KCN, hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước vào Bắc Ninh không ngừng tăng cao. Kéo theo đó là nhu cầu đi lại của nhân dân, công nhân làm việc trong các khu công nghiệp là rất lớn.

Với những điều kiện trên, trong những năm qua hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh có những bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng với đầy đủ các loại hình vận tải bao gồm: Vận tải hành khách bằng xe buýt ( 02 doanh nghiệp với 79 phương tiện ), vận tải hành khách theo tuyến cố định ( 09 doanh nghiệp với 78 phương tiện), vận tải hành khách theo hợp đồng ( 385 doanh nghiệp, hộ cá thể với 805 phương tiện), vận tải hành khách bằng taxi ( 40 doanh nghiệp với 4000 phương tiện ) và vận tải hàng hóa ( 1023 doanh nghiệp, hộ cá thể với 2895 phương tiện ), dẫn đến mật độ phương tiện tham gia giao thông ngày càng tăng, khiến cho tình hình về TTATGT trên địa bàn diễn biến phức tạp.

Hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng đưa đón công nhân tại các Khu công nghiệp tập trung nhất là khu công nghiệp Yên phong, KCN Quế Võ vào các giờ cao điểm ( đầu giờ làm việc buổi sáng và cuối giờ buổi chiều ), số lượng phương tiện tham đưa đón công nhân là rất lớn chủ yếu là xe 45 chỗ đã ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động giao thông, gây ùn tắc kéo dài tại các nút giao QL1-QL38 đoạn cầu Bồ Sơn; nút giao QL1- QL18 đoạn cầu Đại phúc.

Hệ thống hạ tầng, các dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ gồm hệ thống biển báo điểm dừng đỗ, bãi đỗ xe tĩnh phục vụ cho hoạt động vận tải hành khách và hàng hóa trên địa bàn tỉnh cũng như trong các khu công nghiệp còn thiếu, chưa được đầu tư đáp ứng  kịp thời với tốc độ phát triển của các phương tiện vận tải, dẫn đến tình trạng tại các KCN vào giờ cao điểm phương tiện đỗ tràn lan trên QL18, cũng như trên các tuyến đường trong khu công nghiệp đã ảnh hưởng đến công tác TTATGT.

Vẫn còn tình trạng xe taxi dù, xe hợp đồng chạy trá hình xe tuyến đón trả khách tại các khu công nghiệp, dẫn đến tình trạng phóng nhanh vượt ẩu tranh giành khách, dừng đỗ không đúng vị trí, đột ngột chuyển làn là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các vụ tai nạn giao thông.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc siết chặt hoạt động vận tải và kiểm soát tải trọng xe của các lực lượng chức năng. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng nhỏ lẻ các phương tiện chở quá số hành khách, quá tải trọng theo quy định gây nên tình trạng mất an toàn giao thông.

Các đơn vị kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh còn nhỏ lẻ, bộ máy hoạt động của đơn vị còn kiêm nhiệm, trình độ quản lý, điều hành của cán bộ trong các đơn vị vận tải còn hạn chế; các đơn vị vận tải còn chưa thực sự coi trọng đến công tác đảm bảo an toàn giao thông.

Công tác phối hợp quản lý đối với các phương tiện đưa đón công nhân trong các khu công nghiệp giữa cơ quan quản lý chuyên môn với doanh nghiệp trong khu công nghiệp thuê dịch vụ vận tải còn nhiều hạn chế, do vậy chưa kịp thời nắm bắt được tình hình hoạt động của các doanh nghiệp vận tải, đặc biệt là những doanh nghiệp ngoài tỉnh để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời.

2. Thực trạng công tác quản lý hoạt động vận tải:

Thực hiện công tác quản lý hoạt động vận tải được UBND tỉnh giao, trong những năm qua Sở Giao thông vận tải Bắc Ninh đã tích cực tham mưu cho UBND tỉnh xây dựng các đề án, quy hoạch nhằm phát triển một cách có định hướng các loại hình vận tải đảm bảo phù hợp với tình hình phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh, phù hợp với tình hình phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, góp phần tốt vào công tác đảm bảo TTATGT trên địa bàn tỉnh và trong các KCN cụ thể như:

- Đề án phát triển dịch vụ vận tải đưa, đón công nhân trong các khu công nghiệp tập trung tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2014-2020 đã được phê duyệt tại Quyết định số 866/QĐ-UBND ngày 22/8/2014

- Quy hoạch phát triển mạng lưới vận tải HK tuyến cố định và bến xe khách, bãi đỗ xe tĩnh trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã được UBND tỉnh tại Quyết định số 681/QĐ-UBND ngày 29/11/2016.

- Quy hoạch phát triển dịch vụ vận tải hành khách bằng xe taxi trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 712/QĐ-UBND ngày 12/12/2016.

Công tác quản lý và triển khai thực hiện các đề án, quy hoạch trên được Sở Giao thông vận tải thực hiện một cách có hiệu quả như: Đã tham mưu xây dựng các tuyến xe buýt có lộ trình đi qua các khu công nghiệp tập trung; đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc tiếp nhận và giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực vận tải ở mức độ dịch vụ công cấp độ 4 đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp trong việc cấp phép hoạt động cũng như cấp phù hiệu, biển hiệu phương tiện vận tải; phối hợp xây dựng các điểm dừng, đỗ xe trên địa bàn tỉnh và trong KCN tập trung, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án xây dựng các bãi đỗ xe tĩnh theo quy hoạch đã được phê duyệt.

Song song với đó là công tác quản lý hoạt động kinh doanh vận tải đối với các đơn vị vận tải cũng được Sở GTVT chú trọng và tập trung chỉ đạo như việc định kỳ kiểm tra việc duy trì các điều kiện kinh doanh của các đơn vị vận tải theo quy định; thông qua dữ liệu thiết bị giám sát hành trình của các phương tiện vận tải truyền về máy chủ của Tổng cục đường bộ Việt Nam, hàng tháng phân tích, tổng hợp để từ đó nhắc nhở và có biện pháp xử lý kịp thời đối với các phương tiện vi phạm TTATGT, do đó cũng đã nâng cao được trách nhiệm của các đơn vị vận tải trong việc chấp hành các quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực vận tải, cũng như ý thức tham gia giao thông của các lái xe kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong công tác quản lý hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, trong những năm qua công tác quản lý vận tải của Sở Giao thông vận tải Bắc Ninh vẫn còn những hạn chế nhất định như:

- Công tác tuyên truyền các quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực vận tải còn hạn chế, dẫn đến các đơn vị vận tải, nhất là các Hộ cá thể tham gia hoạt động kinh doanh vận tải chưa kịp thời nắm bắt. Do vậy, các đơn vị kinh doanh vận tải còn coi nhẹ, chưa tự giác trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về kinh doanh vận tải như: việc duy trì các điều kiện kinh doanh, việc lập hồ sơ, ghi chép, theo dõi lý lịch phương tiện, lý lịch hành nghề lái xe, việc xây dựng và thực hiện quy trình đảm bảo an toàn giao thông còn nhiều hạn chế, còn mang tính đối phó cũng đã ảnh hưởng trực tiếp đến công tác đảm bảo TTATGT.

- Công tác hậu kiểm tra việc duy trì và chấp hành các điều kiện kinh doanh đối với các đơn vị kinh doanh vận tải còn gặp nhiều khó khăn do các đơn vị nhỏ lẻ, số lượng đơn vị vận tải lớn ( khoảng 1459 doanh nghiệp, hộ cá thể), phân bố không tập trung.

- Công tác đầu tư hạ tầng giao thông phục vụ hoạt động vận tải còn chưa được kịp thời, chưa đáp ứng được tốc độ phát triển của các phương tiện vận tải; chưa có giải pháp hữu hiệu để tham mưu cho UBND tỉnh trong việc khuyến khích các nhà đầu tư tham gia đầu tư vào các dự án xây dựng bãi đỗ xe tĩnh phục vụ cho hoạt động vận tải.

- Chưa thường xuyên trong công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý kịp thời các vi phạm trong hoạt động vận tải trên địa bàn tỉnh, cũng như trong các khu công nghiệp. Dẫn đến còn để tình trạng phóng nhanh vượt ẩu, tranh giành khách, dừng đỗ không đúng vị trí quy định, tình trạng xe taxi dù, xe hợp đồng chạy trá hình xe tuyến cố định làm ảnh hưởng đến công tác TTATGT trên địa bàn tỉnh.

- Hoạt động phân tích, tổng hợp và xử lý vi phạm các phương tiện vận tải thông qua dữ liệu thiết bị giám sát hành trình chưa thường xuyên, hiệu quả còn chưa cao.

- Chưa thực sự có các giải pháp hữu hiệu để khắc phục tình trạng ùn tắc kéo dài vào các giờ cao điểm tại các nút giao QL1-QL38 đoạn cầu Bồ Sơn; nút giao QL1-QL18 đoạn cầu Đại Phúc.

3. Những giải pháp, kiến nghị trong thời gian tới:

- Đề nghị UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo bố trí nguồn kinh phí cho việc xây dựng các điểm, dừng đỗ xe trên các tuyến đường cũng như trong các khu công nghiệp nhằm phục vụ tốt cho hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh; Tiếp tục có chính sách hỗ trợ cho các hoạt động vận tải hành khách bằng xe buýt nhằm khuyến khích phát triển và mở thêm các tuyến xe buýt mới có lộ trình chạy qua các khu công nghiệp tập trung góp phần vào đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân và đặc biệt là nhu cầu của công nhân làm việc trong các Khu công nghiệp;

- Đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các Sở, ngành liên quan theo chức năng, nhiệm vụ xây dựng các cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào các dự án xây dựng bãi đỗ xe tĩnh theo quy hoạch đã được phê duyệt; chỉ đạo Ban quản lý các KCN tỉnh trong quá trình thẩm định, phê duyệt các dự án hạ tầng khu công nghiệp cần lưu ý bố trí quỹ đất dành cho việc xây dựng các dịch vụ hỗ trợ vận tải;

- Ban quản lý các KCN phối hợp với các doanh nghiệp hoạt động trong KCN đề xuất với UBND tỉnh xem xét, điều chỉnh khung giờ làm việc của công nhân trong các KCN đảm bảo khoa học, phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm khắc phục có hiệu quả tình trạng ùn tắc kéo dài tại các nút giao vào các giờ cao điểm ( đầu giờ buổi sáng và cuối giờ làm việc buổi chiều ) trong điều kiện hạ tầng giao thông còn chưa đáp ứng kịp thời.

- Ban quản lý các KCN xem xét, nghiên cứu triển khai hoạt động của sàn giao dịch vận tải. Đồng thời, phối hợp, khuyến khích các doanh nghiệp trong các KCN có nhu cầu sử dụng dịch vụ vận tải thông qua sàn để thực hiện việc ký hợp đồng thuê dịch vụ vận tải. Từ đó sẽ tạo được môi trường kinh doanh vận tải cạnh tranh lành mạnh, giúp doanh nghiệp vận tải giảm được Km chạy xe rỗng, doanh nghiệp thuê vận tải chọn được các đơn vị kinh doanh vận tải có uy tín, chất lượng dịch vụ cao với giá thành hợp lý. Hơn nữa, thông qua sàn giao dịch vận tải các cơ quan quản lý chuyên môn có thể kịp thời nắm bắt được tình hình hoạt động của các doanh nghiệp, tình hình vi phạm TTATGT của các đơn vị vận tải từ đó có biện pháp xử lý và thông báo đến các đơn vị sử dụng dịch vụ vận tải.

- Công tác phối hợp tuần tra, kiểm soát trong thời gian tới cần thường xuyên, tích cực hơn nữa trong việc phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm trong lĩnh vực hoạt động kinh doanh vận tải trên địa bàn tỉnh; tiếp tục tăng cường việc xử lý các vi phạm thông qua dữ liệu thiết bị giám sát hành trình theo quy định.

- Đề nghị Bộ Giao thông vận tải cần nghiên cứu hoàn thiện hệ thống phần mềm theo dõi và quản lý dữ liệu thiết bị giám sát hành trình theo hướng phần mềm tự động thông báo các lỗi vi phạm của các phương tiện, tích hợp tốc độ cho phép trên nền bản đồ số để thuận lợi cho việc theo dõi và xử lý vi phạm; nghiên cứu trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 86/2014/NĐ-CP về một số nội dung nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các đơn vị tham gia hoạt động kinh doanh vận tải nói chung, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh nói riêng./.